بەربەلاڤبوونا نەخوشيا خەموكيیێ

بەرهەڤکرن: ٲیمن زهیر عبدالله
زانکویا جیهان-دهۆک
بەشێ پەروەردا گشتی

خەموكی توشى هەمی تاكەكەس وقوناغێن گەشەکرنێ يێن ژيانا مرۆڤی دبيت وەك قوناغا زارۆكينی و سنێلەیی و مەزنبوونێ تاكو پيراتيى، لێ نەخوشيا خەموكى د قوناغا سنێلەيى دا هەمی قوناغا پتر يا دياره ئانکو پتر توشى سنێله يان دبيت ئەڤە ژی زفريت بۆ هندى كو قوناغا سنێلەیی دا كو هورينيت دژوار و بلەز كوئەندامێ دەماری و پرۆسێسێن مێشكیدا ل دەف سنێلەیی كو رۆیددەت و پەيدادبن، هەروەسان ژلايەكێ دیڤە حەز و ئارەزو و خواستێن سنێلەیی زيدەتردبن و دكەڤيتە هەڤركيەكا دژوار دگەل جڤاكى.
رێژەيا ٧٥ ٪ ئەو كەسێن نەخوشيا خەموكيا توند هەیی هزر د خۆكوشتنێدا دكەن و رێژەيا  ١٥ ٪ كريارا خۆ كوشتنێ ئەنجامددەن، هەروەسان رێژا بەلاڤبوونا نەخوشيان خەموكيێ پتر ل دەف ژنان دياره ژزەلامان ئەفە ژ ئەنجامێ جوداهيا بايۆلۆجى يا ژنان و زەلامان و ژلایئ فاكتەرىئ داب و نەريتێن جڤاكى يێن نەرێنیڤه پتر كارتێكرنا خۆ ل سەر سروشت و ژيانا دەروونی يا ژنان كرينه ژ جورين نەخوشيا خەموكيێ يێن بەربەلاف ل دەڤ ژنان نەخوشيا خەموكيێ يا پشتی ژ دايك بوونى يه.

-ئەگەرێن خەموکیێ:

ئەو کەسێن پەیوەندی دگەل ڤان نەخوشیان هەین ژبۆ وان گەلەکا گرنگە ئەو ئەگەرێن ڤێ نەخوشیێ بزانن ، داکو ژ دەستپێکا پەیدابوونا ڤێ نەخوشیێ کۆنترۆلا وێ بکەت و بزاڤا چارەسەریێ بۆ بکەن:

1 رۆیدانێن ژیانێ: بێ گومان ل دەمێ هەر رویدانەکا نەخۆش مرۆڤ توشی خەمان دبیت، دگەل بورینا دەمی ئەڤ خەمە کێم دبن، لێ هندەك جاران خەما مرۆڤی درێژ دبیت تا دبیتە ئەگەرێ نەخۆشیا خەمۆکیێ.

2 پشتی زارۆکبوونێ: د ناڤا (10) ژنان ئێك ژ وان پشتی زارۆکبوونێ توشی حالەتێ خەمۆکیێ دبیت، دیاردێن وێ، خەم خوارن، تێکچوونا خەوێ، توندی دگەل زارۆکێ خۆ و گرنگی پێندەدانا وی، خۆ کێم دبینیت.

3 نەخۆشیێن جەستەی: گەلەك جاران نەخۆشیێن دوم درێژ و ب مەترسی دبنە ئەگەرێ نەخۆشیا خەمۆکیێ، وەکو نەخۆشیا دلی و شەکرێ و شێرپەنجێ و سل و پەککەفتن.

4 کەسایەتیا کەسێ نەخۆش بەری توشی ڤێ نەخۆشیێ دبیت: پێکهاتا کەسایەتیا مرۆڤی کارتێکرنا خۆ ل سەر رادێ توشبوونا نەخۆشیا خەمۆکیێ هەیە، راستە هەمی مرۆڤان
ئەگەرێ توشبوونا نەخۆشیا خەمۆکیێ هەیە، لی هندەك مرۆڤان ئەگەر و دەلیڤا وان پترە، ئەوژی ژ ئەنجامێ شیوازێ ژیانا وان یا رابردوویە.

5 تێکچوونا کیمیایا مێشکی: ئەوژی ژ دەرئەنجامێ تێکچوونا ڕژێنەرانە کو ل کوئەندامێ دەمار یێ مرۆڤی رۆیددەن، ژبۆ چارەسەریێ د ئەڤی حالەتیدا دەرمان دهێنەبکارئینان.