نڤیسین: چەکدار سەعدی یوسڤ
زانکویا جیهان-دهۆک/ بەشێ یاسا
گەلەک گەنج دناڤی مللەت مە داخ و خوزیا دخوازن ژبوی ژیانا ل ڕۆژئاڤایێ، گەلەک ژی باس ل ئازادی و ماف سەربەخویا وەلاتێت ڕۆژئاڤایی دکەن، لێ ئەگەر ئەم ب راستی ژی هزر د ئەڤێ ژیانا وان دا بکەین ڕەنگە هزر و بیرێن خوە بگوهرین، ژبەر وان کریار و تاوان و نەباشیا وەلاتێن وان دهێنکرن. ئەو ئازادی و سەربەخویی بۆ چیە؟ ئەگەر ئاستێ ڕەوشتێ وان نە ل ئاست بیت!
ل دەستپێکێ و دچەرخێن کەڤندا تایبەت ئەو ستەم و زورداریا ل ژنێ دهاتەکرن گەلەک یا زێدەبوو، زاڵبونا زەڵامی ل سەر ژنێ و گەلەک سزا دانا ژنێ، وان وەسا هزردکر کۆ ب تنێ دڤێت ژن مالێ بڕێڤەببەت و زارککان ب خودانبکەت و هەردەم ل بن فەرمانا زەڵامێ خۆ بیت، ژبەرکو وەک ئاین و دینداری وان وەسان هزرکر دەمێ “ئادەم” سلاڤ لێ بن ژ بەهەشتێ هاتی دەرئێخستن، ب ئەگەرێ هەڤژینا وی “حەوا” یێ بوو، ب ئەگەرێ وێ هات سەردابرن، ژنا ڕۆژئاڤا چ تشت نەبوون بەرگریێ ژێ بکەت هەتا ئاینی ژی بەرگری ژێ نەکر. گەلەک جاران ژن دهاتە فرۆتن یان سزایەکێ گەلەک گران ژ ئەگەرێ شاشیەکێ یان ژی گوهنەدانا زەلامی، ئەڤە د چەرخێن بوری دا.
پشتی پێشکەفتنا و یاسا و دادیا وان وەلاتان هندەک ماف بۆ ژنان دەرکرین و ئازادی دا یێ، بەلکی ئەم هزرکەین تشتەک باشە، بەلێ پا گەلەک خرابی ل دویف خوە ئینان ئەوژی ئازداریا ژنێ یا بوویە ئەگەر گەلەک دەستدێژیێن سکسی و کارێ نەباش ل سەر بهێتەکرن هەتا گەهشتیە وی ئاستی دەنگڤەدەت، ژن بهێت سەر جادەیان و داخوازا مافی بکەت. دهێتە دیتن سەرەدەریا دگەل ژنێ ل وەڵاتێن ڕۆژئاڤایی وەکی ئامێرەیەکی ب تنێ بۆ سێکسێ یە، ئەو تنێ لەشێ ژنێ دبینن، چ بوها و قیامەتا ژنێ نەمایە.
ئازادیا ژیانا ژنێ وەسا ئالوزبی نەشێت زانکو و خاندنا خوە تەمامکەت یان ژی کارەکی بکەت، ژبەرکو کەسەک نەبیت بخودانکەت و ببیتە بەرپرسێ وێ، ئەڤەژی ئێکا هند ژێ چێکەت ببیتە لەشفرۆش هەتا کۆ ب کارێت خوە پێ خودانکەت و بوهایێ وێ بکەڤیتە بن پێیا دشێین بێژین بو پاریەکێ نانی.
زەلامێ وان ب تنێ ل دویف ژنا جوان و باڵکێش بچیت پاران پێڤە ب مەزێخیت، ئەڤەژی بۆ ئەگەرێ وێ چەندێ ژن پەنایێ ببەتە بەر جوانکاریێن لەش جوانیێ بۆ باڵکێشبوونا وێ، توش بوون ب چەندین نەخوشیێن دەروونی ژ ئەگەرێ نەجوانیا وێ و نەبوونا پارەی ژ بۆ دەستڤە ئینانا ئارمانجەکێ.
هەروەسان ژبلی ڤێ چەندێ هەمیێ، زێدەبوونا کریاریا دەستدرێژی و سێکسی ئەڤ کریار بوو ئەگەرێ ژ بەربرنا زارۆکان، ڕێژەیا ژ بەربرنا زارۆکان ژی گەلەک زێدەتربوویە، زارۆک د ناڤ کیسێن گلێشاندا و دانانا سندوقێن زارۆکان ل سەر جادەیان، ئەڤە هەمی ژی ئەگەرێ شەهۆەتەکا دەمکی و بێ بوها.
ئەو ماف و ئازادیە بک چنە؟ ئەگەر د ناڤ بنگەهێن خواندنێ ل زانکو وقوتابخان و نەخوشخانا دەستدرێژی ل ژنێ بهێتەکرن، هەتا ل پەرلەمانان ئەو جهێ داخوازا مافی لێ دهێتەکرن ب ئەڤێ کریارێ ڕاببن، ژن پەنایێ بۆ کێ ببەت؟ بۆ کیڤە ب ڕەڤیت؟ بچیتە مالا باب و برایێن خوە؟ ل بیراتە بیت ژن ل ڕۆژئاڤا هەر نزانیت کی بابێ وێ یە یان کی برایێ وێ یە! هەتا بزانیت کی یە ژی، باب نە بەرپرسە ژ وێ و دڤێت ئەو ب خوە ژیانا خوە برەڤەببەت.
پشتی ئەڤێ هەمیێ هزرا خوە د جڤاکێ موسلمانان دا بکە! چەند بوهایەکێ مەزن دایە ژنێ، ئیسلامێ چەند گۆتن ل سەر ژنێ هەنە، خودایێ مەزن چەند ماف داینە ژنێ هەتا کۆ سورەتەک د قورئانا پیرۆزدا ب ناڤێ ژنێ “النساء” گەهاندیە موسلمانان، هەروەسان پێغەمبەرێ خوەشتڤی د دویماهیک چرکە ساتێن ژیانا خوە دا داخواز ژ موسلمانان کرییە دگەل ژنان د باش بن و مافێن وان بدەنێ. ئەڤە ب تنێ ژ بۆ سەردابرنا بوسلمانان باس ل مافێ ژنێ دکەن، ئەگەر ژیان ل وان وەلاتێن نەموسلمان وەکی ژیانا گیانەوەرانە، ئەڤجا دا ژ خوە بزڤرین و سوپاسیا خودێ بکەن ئەم موسلمان و دناڤی جڤاکەکێ ئیسلامی دا دژین.
