نڤیسین: چەکدار سەعدی یوسڤ
زانکویا جیهان-دهۆک/بەشێ یاسا
یا ئاشکریە قوناغا زارۆکینی ب هەستیارترین قوناغ دهێیە هەژمارتن دژیانا مرۆڤی دا ژبەرکو دەستپێکەکە بو درست بوون و پیک هاتنا کەسایەتیا مرۆڤی، قوناغا زارۆکینی. زارۆک تیدا گەلەک لاوازە و هێز نینە هەمی پێدڤێ و داخوازین خۆ دابین بکەت یان پشت بەستنی ل سەر خۆ بکەت. ژبەر کۆ زارۆک بنەمایین ئاڤکرنا گومەلگەهی نە. یاسایی گرنگی دایە زارۆکی و ماف وی یی پاراستن. دناڤ دەستوری عێراقی یێ ساڵا 2005 یا هاتی کۆ دەولەت پارستنا زارۆکی بکەت و زارۆکی ماف یی ل سەر دەیک و بابان هەی کو زارۆکی پەروەردە بکەن و چاڤدرییا وی بکەن و فیربکەن و ببنە ڕێک خوشکەرەک بۆ زارۆکی دا بگەهینە ئارمانجین خۆ و هەروەسا دەستویری هەمی جورین تۆندۆتیژی و ستەم لێکرنی یێت قەدەغەکرین ل هەمبەر زارۆکی دناڤ خیزانی و قوتابخانێ و کومەلگەهیو دەولەتێ دا.
بێ گومان زارۆکی گەلەک ماف یێت هەین د یاسایێن عێراقی و هەرێما کورستانی دا ژ بۆ ئاستەکی باش یی ژیانی. ژ وان یاسایان، یاسایا باری کەسایەتی یا عێراقی یا ژمارە 188 یا سالا 1959ز و یاسا ژمارە 15 یا سالا 2008ز یا هەریما کوردستانێ دبیژیت:” مافێ زارۆکی یە ناڤ و رەگەزنامە هەبیت هەروەسا خودان ڕەچەلەک بیت” ئانکۆ خودان ئەسل”و بنیات” بیت هەرەوەسا مافێ وی یە خێزان چاڤدێریا وی بکەت، ژبەرکو زارۆک پێدڤی یە د ژینگەهەکا درست و دناڤ هەلومەرج و باردوخین زۆر گونجایی دا بژیت بو هندی دا ب شێوەکی درست بهیت پەروەردە رکرن. داکو ببتە تاکەکی بهیز و ژیهاتی ژبو درستکرنا کومەلگەهەکی بهێز. هەروەسان یاسای بەرهنگاری بوونا توندوتژی دژی خێزانی یا هەریما کوردستانی یا ژمارە 8 یا سالا 2011 ئەڤی یاسایی گرنگی ب پاراستنا زارۆکێ دایی کۆ نابیت ب هیچ جورەکی توندوتژی و ستەم ل زارۆکی بهێتەکرن ب تایبەت ژ لایێ کەسێن زارۆکی یێن نێزیکڤە ئەڤە ژی پاراستنەکا زۆر ب هێزا کۆ یاسا ل زارۆکی دکەت.
هەروەسان مافێ زاروکان د بابەتین میراتی دا ل عێراقی ل گور شەریعەتا ئیسلامی میرات ل سەر زارۆکا دهێنە دابەشکرن و زارۆکی مافێ هەیی پشکا خک ژ میراتی وەرگرین. هەردیسان دەولەت یا پێگر ریکارین درست بگریت بەر ژبو پارستنا مافین زاروکین بی سەمینا ژ وان ژی ئامادەکرنا بنگەهین چاڤدرییا کومەلایاتی ژبو خودانکرنا زارۆکین بێ سەمیان. ب شێوەیەکی زانستی و تەندروست بۆ پەروەردرکرن وان.
هەروەسان یاسایا سزایێ یا عێراقی یا سالا 1969 یا ژمارە 111 پارێزگاریەکا تایبەت ل زارۆکان دکەت و سزایین توند ددەت وان کەسان یێن دەست درێژیێ دکەنە سەر زارۆکی. مافێ خواندنێ ل دویف دەستوری عێراقی مافی خواندنی یی سەرەتاتی و بێ بەرامبەر ددەت زارۆکان و ئەرکە ل سەر دەولەتی جهی خواندنی و پێدڤیێن خواندنی دابین بکەت. زارۆکی مافی تەندروستی یی هەیێ ئانکۆ دەولەت یا پێگیرە ژبو تەندروستیا زارۆکی و خوەشگوزرەنیا زارۆکئ و ژ وان ژی کوتان (تلقيحات) و کارکرنا زارۆکان ل دویف یاسایا کاری یا عێراقی ب شێوەکێ گشتی یا هاتیە قەدەغەکرن و زارۆک مژویلی کارکرنی بن تا دگەهین تەمەنەکی دیاریکری کۆ ئەو ژی تەمەنی 15 سالی دا. بەرامبەر ئەڤان مافان دا هندەک ئەرک ژی دکەڤنە سەر زارۆکی و فەرە زارۆک ل گور ئەڤان ئەرکا ژیانا خۆ یا زارۆکینێ دەرباز بکەت. ئەرکی زارۆکی یە بەرامبەر دەیک و بابێن خۆ رێزداربیت و ڕێزی ل وان بگریت و هاریکارییا وان بکەت تایبەت د تەمەنی پێربوونێ دا.
ئەرکە ل سەر زارۆکی کو پالپشتیا دەیک و بابێن خۆ بکەت ل گور یاسایین عێراقی پابەندبوونەکا ڕەوشتی یە و هندەک جاران یاسایی ل سەر کۆ زارۆک چاڤدرییا دەیک و بابێن خۆ بکەت د تەمەنی پیری یان نەخوشی دا. هەروەسا ل گور یاسایا عێراقی ئەرکە لسەر زارۆکی بچیتە قوتابخانێ و خواندنێ وەرگرین ل گور چوارچوڤێ یاسایی، هەروەسان بەرپرستیا ئاینی و ڕەوشتی ئەرکە ل سەر زارۆکی کۆ پابەندبیت ب بنەماینن ئیسلامی ئەو ژی و ڕێزی ل کەسێن مەزن بگرین ڕاستگۆ و دەستپاک بن و سیمایەکی ڕەوشتی یێ باش هەبن.
