نڤیسین: سەروەر فیصل فتاح
زانکویا جیهان-دهۆک
بەشێ پەروەردا گشتی
دەسپێكێ دەمێ ئەم گوهلێ دبين دێ بێژين هەردوو ئێك رامانن لێ د ڕاستیدا ئەف هەردوو تێگەهە ژێك جياوازن هەر ئێك ب تايبەتمەندین خۆ و واتايێن جۆداڤە يا جياوازە ژ يا دی، كەيفخوشيا ژيانێ باهرا پتر يا گريدايە ب فاكتەرێن دەرەكیڤە يێن دەوروبەرێن مرۆڤی بۆ نموونە: (سامان، ساخلەمی، كار، پەيوەندی كومەڵايەتی) كەيفخوشيا دەروونی ئەو يا گريدايە ب بارۆدۆخێن نافخویی و يێ ڕازيبونێ و ئێمناهیێ و ئەڤە پشبەستنێ ل سەر بارۆدۆخێن دەروونی ناكەت بەلێ پشبەستنێ ل سەر دیتنا مرۆڤی دكەت ل سەر دەروونێ مرۆڤی و ژيانا مرۆڤی. فەيلەسوفێ يۆنانی”ئەرستو”384-322 ب.ز” دبێژيت: (السعادة هي نشاط النفس وفقا للفظيله)
كەیف خوشی ئەو چالاكيا دەروونی بگورەی فەزيلەتێ ئانكۆ وێ ڕامانێ ددەت كەيفخوشيا ڕاستةقينه يا د بجهـ ئینانا پێگيريكرن د بهایێن ڕەوشتی دا و خوشی نە ب تنێ دەستفەئينانا پارەی دانە بەلکو كەخوشيا دەروونی هەر وەكی ئەرستۆ بينیت: ئەنجامێ هزركرنەكا كويرە و كاركرن و ڕەوشتێ يە نە ب تنێ گرێدايە ب كارڤەدانێن دەرەكیڤە. ژلايەكێ دی زانایێ دەروونی یێ ئەمريكی “مارتن سليگمان1942 ز” دامەزرێنەرێ دەروناسايا ئەرێنی دبێژيت: كەيفخوشيا دەروونی ژ پێنج خالا پێك دهێت ژوان ژی (هەستێن ئەرێنی، پەيوەندین ئەرێنی، ودانا رامانانان، دەسكەفتناندا، بەژداری د چالاكياندا) سليگمان پشت ڕاستيێ سەر وێ چەندێ دكەت كەيفخوشيا دەروونی ناهێت ب تنێ دەمێ تۆ هەست ب خوشيێ بكەی بەلكو وێ دەمێ دهێت دەمێ مرۆڤ د ژيانەكێ دا بۆريت يا پری ڕامان بيت و ئارمانجێن خۆ يێن كەسايەتێ بجهـ بينت، د ئاينێ ئيسلامێ دا دێ بينن كەیفخوشيا دەروونی يا گرێدايە گرێدانەكا ب هێز فە ب باوەری و ڕازيبوونا قەزا و قەدەرا خودێ ل سەر هەمی كاران هەر وەکی د قورئانا پيرۆز دا هاتی (*”مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أَنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنَحْيِيَنَهُ حَيَاةً طَيِّبَةً”) ئەف ئايەتا پيرۆز پشت ڕاست دكەت كۆ كەيفخوشيا دەروونی دهێت ژ باوەری و كارێ باش نە ب تنێ د هێت ژ كەرەستێن ماددی يان پارەی. ل دویماهيیێ ئەم دشێن بێژين كەيفخوشيا دەروونی يا ڕازيبوونا خويەتیێ و ئاراميا گيانێ دا ئانکو نە يا گريدايە ب بارودوخێن دەرەكیفە بەلكو يا گرێدايە ب ديتنا مرۆڤی بو ژيانێ و كا ئەو كەيف خوشیێ چەوا بينت و چ ڕامان دەتە كەيفخوشيێ و هەر وەكی فەيلەسوفێ چينی “لاوتزو604 ب.ز” (ئەگەر تۆ ئارام ب ژی دگەل خۆ، تۆ دێ ئارام بی دگەل ژيانێ).