دیدار: ههلز عهلی سهلیم
خهلیل عبدالغهفور ژدایكبوویێ سالا ١٩٨٧ێ خواندنا خویاسەرەتایی هەتا ئامادەیی ل كومەلگەها كورا خواندى یه و دەرچوویێ كولێژا كارگێری و ئابووری یە و باوەرناما دبلوما بلند ب زانستێن كارگێری كار وهرگرتیه، نوكە ژى رێڤەبەرێ راگەهاندن و چاپ و بەلاڤكرنێ یە.
-تە کەنگی دەست ب نڤیسینا هۆزانێ کریە و هەتا نۆکەتە چەند بەرهەم هەنە؟
- ل سالێن ٢٠٠٣ و ٢٠٠٤ من دەست ب نڤیسینا هندەكهەلبەستا كریە و ل گەلەك كوڤار و رۆژنامهیانبەلاڤكرینە، بهلێ هەتا نوكە من چ بەرهەمێن شعرێ چاپ نەكرینە، چونكی هەتا نوكە من خو نەدیتیە یێ ئامادە بم هۆزانێن خو چاپ بكەم، من دڤێت ئەو مەرەم و پەیاما ئەز د شعرێدا دبینم لدهڤ خو پەیدا بكەم و دووڤدا چاپ بكەم،تا نوكه ئەڤەیە تێگەهشتنا من بۆ چاپكرنا ههلبهستێ، ژخو ئهگهر دیتن و هزرا من هاتنە گهورین، من تێرا دیوانهكا هەلبەستان ههنه.
– بۆچی تە نڤیسینا هەلبەستێ هەلبژارت و چ تایبەتمەندی لدەڤ تە هەنە؟
- جوانیا شعرێ و شاعریەتێ و ئەو خەیال و وێنێن شعرێ وەل من كر شعرێ بنڤیسم، بەری بنڤیسم من ژهەمی خواندنا پتر حەز ژشعرێ دكر ول قوتابخانێ ژی من پتر شعرێ دخواند، د گوهدانا سترانادا من تەركیزا خو دئێخستە سەر شعرێ،هەر ئێكێ ئاخفتبا من تەركیز لسەر رەخێ شعرێ د ئاخڤتنێت ویدا دكر و من هند خو دجیهانا شعرێدادیتیه، لهوا ل چ ئاست بن و ب رێباز بن ئەو بابەتەكێ دییه و دەستپێكا من یا شعرێ بڤی رەنگی بوو.
– نڤیسینا هۆزانێ پێتڤی ب هەستان دکەت یان بتنێ دەربرینە؟
- ب دیتنا من یا نوكە، شعر ژی وەكی گەلەك پیشە و كارێن دی پێدڤی ب خەمخۆریێ یە وهندی مرۆڤ پتر دگەلبژیت و خو پێڤە بوهستینیت دێ شعرەكا باشتر نڤیسیتو هەست بتنێ تێرا هندێ ناكەن مرۆڤ شعرێ بنڤیسیت،ژبهر پێكڤە گرێدانا وێنا و چێكرنا خەیالەكێ و كویتر کرنا دیتنا واقعی و وەرگێرانا رویدانا بۆ پەیڤێن شعری و گەلەك بابەتێن دی ژی پێدڤی ب خو واستاندنێ نە، كو بتنێ تشتەك لڤێرێ بەلانسی دگهووریت، كا مرۆڤ دێ چەندشێت ئەڤ بابەتێن مە بەحسكرین ب هەستاڤە گرێدەت و شاعریەتێ بدەتە دەربرینا خو ژ ڤان رویدانا.
– کیش ڕەنگێ هۆزانێ د نڤیسی و بۆچی؟
- وەك رۆخسارێ دەرڤە یێ شعرێ من چ جارا خو پێگیرنەكریە ب ئێك شێواز،به لێ شعرا ئازاد بۆ من خوەشتره، چوارینە و ستوینی و لسەر سێ چار عەروزا من شعریێن نڤیساین، بهلێ بتلێن دەستی نە یێن دی هەمی شعر د ئازادن و هایكو و مودێرن من نە نڤیساینە، ئەڤەسەبارەت روویێ دەرڤە یێ شعری، ناڤەرۆكا شعرێن من ژخو ئێكجار من چ سنور و رێباز نینن بتنێ لسەر بنڤیسم و خالا بابەتێن شعرێن من ژی هەمە جورن *سیاسی و جڤاكی و ئەڤینی * نە.
– چ جوداهی دناڤبەرا هەلبەستا ئازاد و یا کلاسیک دا دبینی و تۆ خو لکیڤە دبینی؟
- ژلایێ جۆرێ ئەدەبیاتێ كوردی یێ نوكە، ئەز نە شێێم بریارێ لسەر بدەم كا د چ ئاست دایە..
– تە بەرهەمێن نوی هەنە یان نە؟
- بەرهەمێن شعری من كت كتە لڤێ دوماهیێ یێننڤیساین، بهلێ وەك بەرهەمێن وەرگێرایی من پتر ژ ١٠ پەرتۆكان وەرگێراینە د بیاڤێ ئابووری و كارگێری و ئەدەبی و سیاسی و گەشەپێدانا مرۆڤی دا.
– تە خەلات هەنە و لکیڤە وەرگرتینە؟
- ل سالا ٢٠٠٩ خەلاتێ باشترین هەلبەستڤانێ سالێ ل رێزبەندا چوارێ من وەرگرتی كو بەریكانەك هاتبوو رێكخستن ژلایێ كۆمەلا هەلبەستڤانێ ن گەنج ل پارێزگەها دهوكێ،دیسان خەلاتێ ئێك ژ باشترینوەرگێر ل پارێزگەها دهوكێ كو ژلایێ رێڤەبەریا گشتی یارەوشەنبیری و لاوانڤە هاتبوو رێكخستن. د چەندین خولێن وەرگێرانێ دا خەلاتێ ئێكەم لسەر خولێ من یێوەرگرتینه.
– تۆ دبینی هەلبەستێ خویندەڤانێ خۆ هەبیت ب تایبەتی یێ کلاسیک ؟
بێ گومان هەلبەستا باش بیت هەمی گاڤا خواندەڤانێ خو یێ هەیی و كەسێن ئەدەب دوست و خواندەڤانێن زیرەكژی گەلەك شعرا دخوینن هەتا یێن نویخواز ژی نە بتنێ کلاسیکیە بهلێ ئەز دبینم خواند لدویڤ پێدڤیاتیێدهێتە خواندن هەر چ بابەتێ مرۆڤ پێدڤی بیت دێ ویپتر خوینیت.
– تە چ هەیە بۆ هۆزانڤانێ گەنج بێژی؟
- یا من دڤێت بێژمە هەلبەستڤانێن كەنج، خواندن باشترین رێكە مرۆڤ ببیتە شاعرەكێ دەستهەل و تشتەك هێژایە بنڤیسیت.