“گرنگیا فێرکرنا قوتابیان وەکو داهێنەر و بەهرەمەند”

نڤیسین: ماهر نزیر موسی
زانکویا جیهان-دهۆک
بەشی زانستێن کۆمپیۆتەری

د پروسەیا پەروەردا سەردەم هەرەمەک هەیە، د بنێ هەرەمێ دا دبێژیت: “تو دێ وەها فێرخوازی فێربکەی د هزرا وی دا بمینیت،ئانکو تێبگەهیت، پاشی بشێت شڕۆڤەبکەت و دویڤدا بچیتە قوناغا ئافراندنێ یان ژی داهێنانێ “.تا نوکە ئەم ئایەتێن دینی و سرۆدێن نیشتیمانی ب زۆری ژبەردکەین! ژ بەرکو پەروەردەیا مە ئارمانج ژێ زانین و تێگەهشتن نینە، بەلکو ئارمانج نمرەیە! تۆ مرۆڤەک بی هزربکەی و تێبگەهی، لێ دەما تە نمرەیا پێدڤی نەئینا، کەواتە تو مروڤەکێ شکەستی و کسلان و بکێرنەهاتی. ژ بەرکو ل گۆرەی بلندی و نزمییا نمرەیێ کۆلیژ دهێنە هەلبژارتن، گەر تە نمرەیەکا بلند دێ چییە کۆلیژا پزیشکی، ئانکو بلندترین زانستە و بلندترین مروڤ دڤێت، ژ خوە گەر تە نمرەیەکا کێم ئینا، دێ ئەو بۆ تە کۆلیژەکا دی دەستنیشان کەن. د جڤاکەکێ دا بتنێ ژ نەخوەشییێن جەسەدی ب ترسن و گرنگییێ ب تنێ ب ئاڤاهیێن بلند بدەن، بێی کو ئاورەکێ ل جان و ناخێ مروڤان بدەن، دێ تنێ پزیشکی و ئەندازیاری بۆ وی جڤاکی گرنگ بن! لێ هەکەر جڤاکەک کا چەند ژ نەخوەشییێن جەسەدی دترسیت، هند ژ نەخوەشییێن مێشکی و دەروونی ژی ب ترسیت، دێ گرنگییێ دەتە فەلسەفێ و دەرووناسیێ ولقێن دی ژی یێن مروڤاتییێ! ئەڤە ژی بۆ سەدەم کو ل ڤان چەند سالێن دەربازبوویی، دەمێ کو فێرخوازەک نمرەیەکا بلند نە ئینیت، خوە بکوژیت یان بزاڤا کوشتنا خوە بکەت. ((ژ.پەرتوکا: نڤشێ نووـ ن.ڕێبەر کوردو ))

ئەرێ هوین زانن چەندا پێدڤییە، بەردەوام رەخنێن ئاڤاکەر ل ڤان کێماسی و نەخوەشیێن جڤاکی بهێنە گرتن، ب رێیا کتێبان و گوتاران، من ئەڤ نڤێسینە گرنگ زانی بەلاڤبکەم، چونکی د نوکەدا گرنگترین پرسا جڤاکی نمرەیێن قوتابیێن ویزاریە، کو دێ ئەڤ نڤشە چنە قوناغەکا نوی یا خاندنێ دا. لەورا د کتێبا “نڤشێ نوو“ یا رێبەر کوردو ، بەحس ل نمرەیێن قوتابیان کرییە و رەخنێن ئاڤاکەر گرتینە و ل چارەسەریان ژی دگەریێت، کا بۆچی ئەم پتر گرنگیێ ب نمرەیێن بلند ددەین، مە وەسا یا نیشا قوتابییان دای ئەگەر تو نمرەیا بلند بینی و پێشبرکێ بکەی دگەل قوتابیێن دی دێ وەسا پاشەروژا خوە مسوگەرکەی، ئەڤە دیری هندێ کو رێکا قوتابیێن داهێنەر و تێگەهشتی و پری زانین نیشا بدەین، لێ زوورا گرنگە کەسانێن هەست ب بەرپرسییارەتییا جڤاکی دکەن رەخنێن ئاڤاکەر بگرن و چارەسەریان پەیدا بکەن، بشێین کارتێکرنێ ل نڤشێ داهاتوو بکەن، کو ئەوا دروست وێ ئەنجام بدەن نەکو ئەوا جڤاک دبێژیت هەمیدەما یا دروست بیت. د جڤاکێن پێشکەفتی و مودرێن دا، بەردەوام ل بەهرەیێن قوتابیان دگەریێن دا بزانن ئەڤ جورە قوتابییە داهێنەر و بەهرەمەندە یان ب تنێ فێرخوازە، ژێگرتنا قوتابیێن داهێنەر و بەهرەمەند بو جڤاکی و وەلاتی هەمیێ مفادارە لەورا نیشاندانا رێکێن داهێنەرانە گەلەک گرنترە ژ نیشاندانا نمرەیێن بلند، هەرچەندە راستە نمرەیێن بلند نیشانا زیرەکیا قوتابیانە لێ دڤێت ژبیر نەکەین کو نیشاندانا رێکێن نمرەیێن بلند دێ رێکێن داهێنەربونێ بەرزە کەتن چێدبیت ئەڤ هەردوو رێکە د زیرەکیێدا ئێک بگرم بەلێ د داهێنەربوونێ دا ئێک ناگرن، ژبەر هندێ ئەز وەسا دبینم بو جڤاکا مەیا کوردی ئە پێدڤی نمرەیێن بلند نینین بەلکۆ پێدڤی داهێنەراینە چونکی هێشتا ئەم یێن د دەسپێکا خالا دەولەتبوونێ و ماف وەرگرتنێ، سەرەرای ئەم یێ شەری ژ بۆ مانا نەتەوا خوە دکەین لێ پێدڤییە ئەم نفشی نوویی وەسا فێربکەین کۆ ئەم پێدڤی داهێنەراینە و پێدڤییە داهێنەران ئاڤا بکەین ژ بۆ جڤاک و نەتەوا خوە. لەورا یا فەر بزانین کو پەروەردەکرنا نفشێ نوویی ژ قوناغێن سەرەتایی یێن خواندنگەهێ دەست ب فێرکرنا رێکێن داهێنەران بکەین و نیشا بدەین کا دێ چەوا خوە ناسن و بەهرەیا خوە پەیدابکەن و دویڤرا کار لسەر بەهرەمەندیا خوەبکەن و خوە بەرزە نەکەن، دا ب شێن ب وێ بەهرەیا خوە داهێنانان بکەن و بو بەرژەوەندیا گشتی یا جڤاکی کار بینن و ببنە پێشکەفتنخوازێن ئایندەییی و وەسا بزانن جڤاک و پێشەروژا مە یا ددەستێن وان دا، لەو وا پێدڤی ب رێکێن درست هەنە.