دیدار / هه‌لز عه‌لی سه‌لیم
كورته‌یه‌كێ ژ ژیاناما خۆ بۆ خوانده‌ڤانێن پینگاڤ پێشكێش بكه؟
ئه‌ز د ناڤا ئاگرێ شه‌ر و بێ ئه‌وله‌هیێ دا هاتم دنیایێ ل جهێ كو زارۆكینیا من قه‌ت ره‌نگێ ئاشتییێ نه‌دیت. ژیانا من ژ ده‌ستپێكێ ڤه ژ بۆ من وانه‌یه‌كا دژوار و به‌ره‌ڤانییێ بوو. د ته‌مه‌نێ 10 سالیا خۆ دا من بابێ خو ژ ده‌ست دا، ئه‌و شه‌هید بوو و ب چووینا وی را دنیایا من سه‌روبن بوو. نه‌بوونا بابه‌كی ئێته واته‌یا پشتگریه‌كا كو ئێدی نه‌مایه و مالباته‌ك كو نه‌چار ما ب ده‌ستێن ڤالا ژیانێ ژ نوو ڤه ئاڤا بكه‌ت. ئه‌ز ل سرگوون و مشه‌ختیێ مه‌زن بووم، كو نه ئاخا من بوو و نه زمانێ بوو. د بن زخته‌كا گران دا، من خواند و هین بووم كو هه‌ر گاڤا كو ئه‌ز بهاڤێژم، نه ته‌نێ ژ بۆ من، ژ بۆ خه‌ونێن كو بابێ من د دڵێ خو دا هه‌بوون و چ جاران شانسێ وی نه‌بوو كو خه‌ونێن وی ببن راستی و بگه‌هیته هیڤیێن خۆ، لێ د ناڤا ڤان زه‌حمه‌تیان دا من گاڤه‌ك گرنگ هاڤێت، گاڤه‌ك كو كۆك ئان رحێن د حه‌زكرنا من یا ژ خوزا/سرشت و ئاخا من را بوو، د دڵێ سرشتێ كوردستانێ دا، ب پێنووس و لێكۆلینێ، من گول و گیایێن كو پشكه‌ك ژ دیرۆكا ئه‌ڤێ خاكێ بوون به‌رهه‌ڤ كرن و ناڤێن وان یێن زانستی كو ب ناڤێن كوردی و كوردستانێ هاتنه تۆماركرن ب زمانێ كوردی د په‌رتووكا خو یا ب ناڤێ كوردیكا 1 دا تۆمار كرن. ئه‌ڤ خه‌بات ژ بۆ من پرۆژه‌یه‌كێ زانستی وێ داتر بوو. مینا كو من پارچه‌یه‌ك ژ ناسنامه‌یا وه‌لاتێ خۆ یێ وندابووی، من ل ژیانێ ڤه‌گه‌راند. هه‌ر دژوارییا كو كه‌تبوو سه‌ر من وێ ئه‌ز ب هێزتر كرم. خه‌ریب بوون، دوور بوون و بێپاربوونێ بوونه ئه‌گه‌ر ژ بۆ كو ئه‌ز زێده‌تر ب ناسنامه و كۆكا خۆڤه گرێدای بم. هه‌ر چه‌ند ژیانا من تژی خه‌مگینی و زه‌حمه‌تیان بوو ژی، ئه‌ڤرۆ ئه‌ز دشێم ب سه‌ر بلندی بێژم كو ئه‌ڤان زه‌حمه‌تیان ئه‌ز كرم مرۆڤه‌كا ب هێز و به‌رخودار. ئه‌ز كه‌سه‌كم كو فێر بووم ژ وێرانییێ هیڤی و ژ ئێش و ده‌ردان هه‌لبه‌ستان چێ بكه‌م.
چه‌ند به‌رهه‌م شیلان دوسكی هه‌نه، هه‌موو ته‌نێ هه‌لبه‌ست یان به‌شێن دن یێن وێژه‌ی هه‌نه؟
شیلان دۆسكی: من سێ به‌رهه‌مێن چاپكری یێن هه‌ین،
گولفه‌رهه‌نگ: ژ ناڤێن 1100 گول، كولیلك و روه‌كان پێك هاتیه، هه‌می وێنه ژی من بخو گرتینه، په‌رتووك 550 لاپه‌ره ب زمانێ كوردی-ئه‌لمانی و ئادار 2020 به‌شێ یه‌كه‌م ل وه‌شانخانه‌یا هۆدگێ ل ئه‌لمانیایێ چاپ كریه.
ل باكورێ كوردستانێ J&J هه‌لارا ئه‌ڤینێ: دیوانه‌كا هه‌لبه‌ستانه، په‌رتووك 107 لاپه‌ره و پووشبه‌را 2021 ل وه‌شانخانه‌یا
-ئامه‌د ب تیپێن ئارامی و لاتینی هاتیه چاپ كرن.
كوردیكا: لیسته‌یا ناڤێن زانستی یێن دار، گیا و گولێن كوردستانێ یه. په‌رتووك 244 لاپه‌ره و سالا 2023 دیسا ل باكورێ كوردستانێ ل ئامه‌دێ چاپ بوویه.
به‌رهه‌مێن من یێن نه‌چاپ كری ژی هه‌نه.
- چاوا وێژه‌ی/ئه‌ده‌بیاتا ژنێ دبینی
شیلان دۆسكی: وێژه‌یا ژنێ د ئه‌ڤان سالێن دویماهی دا، ب تایبه‌تی د جڤاكێن كو ژن ژ بۆ خۆ ئیزبات بكه‌ن، راستی ئاسته‌نگیان هاتن، به‌ره‌ڤ پێشڤه‌بوونێ چوویه. ئه‌و وێژه ئێدی نه ته‌نێ ده‌نگێ ژنانه، د هه‌مان ده‌مێ دا كووراهیا هه‌ست، سه‌رپێهاتی و كێشه‌یێن كو د دێرۆكێ دا جاران هاتنه پاشگوهكرن ژی نیشان دده‌ن. نڤیسكارێن ژن د هه‌ر چاندێ دا د ناڤا چاندا كوردان دا ژی ب خه‌باتێن خۆ شیان سنوورێن كه‌ڤنه‌شۆپی یێ بشكنن و جهه‌كێ گرنگ ب ده‌ستڤه‌بینن. به‌رهه‌مێن وان نه ته‌نێ د ئاستا هونه‌ری دا هێژانه، لێ جاران ده‌نگێ نه رازی بوون، ڤه‌گۆتنا هۆڤیتیان ئان ژی هیڤیا پاشه‌رۆژه‌كا گه‌شن. لێ دڤێت بێته په‌ژراندن كو د گه‌له‌ك جڤاكان دا ژ به‌ر سه‌ده‌مێن جڤاكی و چاندی هێژ ژی وێژه‌یا ژنێ وه‌كی كو مافێن وانه، نه هاتیه ناسكرن. گه‌ر ده‌رفه‌ت ژ نڤیسكارێن ژن را ڤه‌كریتر ببیت و ده‌نگێ وان بێ سنۆر بێته بهیستن، ئه‌م دێ شن بینن كو ئه‌ڤ وێژه گه‌ش دبیت و دگه‌هیته بلنداهیا كۆپكێن چیایێن بلند. ئه‌ڤرۆ وێژه‌یا ژنێ ل سه‌ر رێیا گه‌شبوون و پێشكه‌تنێ یه و د جیهانا وێژه‌یێ دا جهه‌كێ گرانبه‌ها گرتی یه، لێ هێژ ژی رێ هه‌نه كو ب ته‌مامی ئه‌ڤ جه وه‌ره ئاڤاكرن و سه‌رراستكرن.
- بۆچی ته نڤیسیناهۆزانێ هه‌لبژارت و چ تایبه‌تمه‌ندی لده‌ڤ ته هه‌یه؟
شیلان دۆسكی: هه‌لبه‌ست رێیه‌كه كو ئه‌ز چیرۆكا ژیانا خو ڤه‌دبێژم. چیرۆكا كۆچبه‌ری، دووربوون و هه‌می خه‌مێن كو د دڵێ من دا هێلینا خو ئاڤا كرین. هه‌ر په‌یڤا كو ئه‌ز ل سه‌ر رووپه‌لێن لێنڤیسكا خو دنڤیسینم، ده‌ربڕینا برینه‌كا به‌رێ یه كو ئارامیێ ئینته رحێ من. هه‌لبسه‌ت ژ بۆ من نه ته‌نێ گۆتنن. هه‌لبه‌سه‌ت هه‌ڤاله، یێ كو ده‌ردێن دڵێ خو پێ را ڤه‌دكه‌م، ده‌ما كو كه‌س نینه گوهدار بیت. جاران جهێ من نه‌بوو، هه‌لبه‌ست ماله‌ك بوو كو ئه‌ز د ناڤ دا ئه‌ز بخو بم. خه‌مێن خو ڤه‌بێژم، بیرئانینێن خو ڤه‌ژه‌نم و به‌لكی ژی ئه‌ز ژ بۆ سۆباهییه‌كا باشتر ب هیڤی بم. نڤیساندنا هه‌لبه‌ستێ ژ بۆ من ژیانه، رێیه‌كه ژ بۆ مایین و هه‌ناسه‌یه‌كه د ناڤ هه‌می دژواریێن كو من ئه‌زموونكرین. لێ ئه‌ز نه ته‌نێ هه‌لبه‌ستێ دنڤیسینم به‌لكو زێده‌تر د وارێ گول و گیا دا كار دكه‌م.
نڤسینا هۆزانێ پێدڤی ب هه‌ستان دكه‌ت یان بته‌نێ ده‌ربرینه؟
هه‌لبه‌ست ژ بۆ من نێرینا هه‌ست و رامانێن د دڵێ مرۆڤان دا ڤه‌شارتی یه. هه‌لبه‌ستا كو ب هه‌ستان هاتیه نڤیساندن پره‌كه د ناڤبه‌را دڵ و په‌یڤان دا، رووبارێ ڤین، ئێش، شاهی ئان ژی خه‌مگینی یێ یه كو د ناڤا په‌یڤان دا دحه‌ركه. هه‌لبه‌ست دێ شت ببیته پسته‌پستا ژ كووراهیا ته‌نێ بوونێ ئان ژی هه‌واره‌ك ژ گه‌شییا ژیانێ بیت. نڤیساندنا هه‌لبه‌ستێ ئیته واته‌یا تۆماركرنا كێلیكێن كو ب زمانه‌كی نۆرمال نایێ ڤه‌گۆتن. چێت بیت كو مه‌به‌ستا هه‌لبه‌ستێ ئارامكرنا دڵێ هه‌لبه‌ستڤان بیت یان ژی ڤه‌كرنا ده‌ریه‌كی ژ به‌ر جیهانا كه‌سێن دی بیت. جاران ژی هه‌لبه‌ست ژ بۆ ڤه‌گۆتنا چیرۆكه‌كێ، جاران ژ بۆ ڤه‌گۆتنا هه‌سته‌كێن كو نائێنه ده‌ستگرتن ئێته نڤیساندن. هه‌لبه‌ست ڤه‌خوندنه‌كه ژ بۆ هزركرنێ، هه‌ستكرنێ، خه‌ونێ یه.
- كیش جورێ هۆزانان دنڤیسی و بۆچی؟
ئه‌ز ب پرانیا هه‌لبه‌ستا ئازاد و ب كورتی دنڤیسینم. لێ جهێ كو هه‌ستێن من دێ شن بێ سنۆر بحه‌ركن و چیرۆكێن ناڤا من ڤه‌بێژن، لێ جاران ب رێزبه‌ندی ژی دنڤیسینم. گاڤا كو ریتم و مووزیكا په‌یڤان بشن خه‌م و شاهییێن من باشتر بینه زمان. هه‌ر هه‌لبه‌سته‌كا كو ئه‌ز دنڤیسینم رۆنیكرنا كێلیكه‌ك ژ دڵێ منه، بێیی كو خو ب قالبه‌ك تایبه‌ت ب سنۆر بكه‌م. هه‌لبه‌ستا من ده‌نگێ ئازادیا هه‌ستێن منه، لێ جاران د چارچۆڤه‌یا كه‌ڤنه‌شۆپییێ دا جوانییا خو دبینیت.
- نڤێسه‌رێ كورد به‌ره‌ف ئاسته‌كێ بلندتر دچه یان مینا خۆ مایه جداهی دگه‌ل سالێن به‌رێدا؟
نڤیساندن د ناڤ ملله‌تێ كورد دا لگه‌ل هه‌می سنۆر و ئاسته‌نگیان پێشكه‌تی یه. هه‌ر چه‌ند كو لگه‌له‌ك هه‌رێمان زمان و چاندا كوردی د بن زه‌خت و قه‌ده‌خه‌یان دا یه لێ حه‌زكرنا زمانێ كوردی و هێزا ئافراندنێ د ناڤ كوردان دا هه‌ر گاڤ زندی بوویه. گه‌ر نه‌ته‌وه‌یه‌ك خودی ئازادیا په‌روه‌دهییێ بیت و چاندا خو ب فه‌رمی فێر ببیت، نڤیس و وێژه‌یا وی مله‌تی ب ئاوایێ خوزایییێ وێ گه‌ش دبیت. لێ لگه‌ل ئاسته‌نگییێن وه‌ك قه‌ده‌خه‌كرنا فێربوونا زمانێ كوردی ل گه‌له‌ك ده‌ڤه‌ران ژی نڤیسكارێن كورد شیاینه به‌رهه‌مێن به‌ربچاڤ بئافه‌رینن و ده‌نگێ مله‌تێ خو بگه‌هینن گوهێ جیهانێ. ئه‌ڤ پێشكه‌تن ئیراده‌یه‌كو د ره‌وشن هه‌ری دژوار دا ژی نایه راوه‌ستاندن. نڤیساندنا كوردی رێیه‌ك بوویه ژ بۆ پاراستنا ناسنامه‌یا كوردی، ڤه‌گۆتنا ئێش، هیڤی و داخازانه. هه‌ر په‌یڤا كو ئێته نڤیساندن، به‌لگه‌یه‌كه ل سه‌ر زندیبوونا زمان و چاندا كوردی یه.
د كاروانێ خو یێ نڤیساندنێ دا تو گه‌های هه‌ر تشتێ ته وه‌خاستی دانه به‌ر سه‌ر به‌رپه‌ران؟
د كاروانێ نڤیساندنێ دا، هه‌ر نڤیسا كو من ئافراندییه، مینا پێنگاڤه‌ك لسه‌ر رێیه‌كا بێداوی یه. هه‌ر جارا كو ئه‌ز دنڤیسم، ئه‌ز زێده‌تر نێزیكی خو و جیهانا ده‌ردۆرا خو دبم. چێت بیت كو ئه‌ز نه‌گه‌هشتم بنه‌جهی، لێ ئارمانجا من نه گه‌هشتنه به‌لكو ئه‌و رێڤنگی بوون ئان سه‌فه‌ر كرنه. ئه‌ز د ئه‌ڤی كاروانی دا زێده‌تر ژ وێ كو ل دیف بنه‌جهی دبم، ئه‌ز ژ كاروانی بوونه حه‌ز دكه‌م. دخوازم سه‌رپێهاتیێن نوو بنڤیسم، خه‌م و شاهیێن خو ڤه‌بێژم و هه‌ر كێلیكه‌كا ڤێ رێڤنگی بوونێ فام بكه‌م. هه‌ر په‌یڤا كو من نڤیساندییه چیرۆكا رێیا كو ئه‌ز مه‌شیامه یه. هه‌ر هه‌لبه‌ست و نڤیسه‌ك كو د پێشه‌رۆژێ دا ئێت، به‌شه‌كه ژ ریێا كو هێژ ل پێشیا منه. ژ بۆ من، نڤیساندن رێڤنگیه‌كا بێ داوی یه، رێڤنگیه‌كا كو ئه‌ز لێ فێر دبم، مه‌زن دبم و زێده‌تر كووراهیێ ده‌مه ژیانێ.
په‌یڤا وه بۆخانده‌ڤانێت گوڤار و سایتی پێنگاڤ چنه؟
كۆڤارا پێنگاڤ ژ بۆ من ژ ناڤگینه‌كا راگه‌هاندنێ زێده‌تره. ئه‌ڤ كۆڤار سه‌مبۆلا ده‌نگێ گه‌ل و پاراستنا ناسنامه‌یا مه‌یه. ل جیهانه‌كا كو راستی، جاران د ناڤ ده‌نگان دا به‌رزه دبیت. پێنگاڤ چرایه‌كه كو رێیا زانینێ رۆنی دكه‌ت. رۆژنامه‌گری، ب تایبه‌تی د ناڤ مله‌تێ مه دا، هه‌ر ب گشتی به‌رپرسیاره‌تیه‌ك گران لێ هێژا یه. پێنگاڤ پره‌كه د ناڤبه‌را رابردوو، نها و پێشه‌رۆژێ دا، ل جهێ كو دیرۆك تێدا ئێته نڤیساندن، پرسگرێكێن جڤاكێ ئێنه ڤه‌گۆتن و هێڤیا گوهارتنێ زندی دمینیت، ئه‌ز رێز و حورمه‌ت ده‌مه هه‌می كه‌سێن كو ب پێنووسا خو د ڤێ ریێا دژوار لێ ب روومه‌ت دا ب رێڤه دچن. هێڤیدارم كو پێنگاڤ هه‌رده‌م سه‌ر پێا بمینیت، ژ به‌ر كو ئه‌ڤ كۆڤار نه ته‌نێ كاخه‌ز و گۆتنه، لێ، لێدانا دڵێ هشیاریێ یه.
په‌یڤا داوی كه‌یف خوشم كو یه‌كه‌م ژنا كورده ژ باشوورێ كوردستانێ دیدارێ لگه‌ل من دكه‌ت.سۆپاس و سه‌ركه‌فتی بی.
