محەمەد خەلات / زاخۆ
ل هەمی جهێن جیهانێ دژیت ژبلی گۆپیتکا باشوورێ تەپا ئەردی. (۱۲۰) جۆرێن وی هەنە و پتریا وان جۆران ڕەنگێن وان ڕەشن لێ پا هندەک جۆرێن قەلەڕەشان هەنە ڕەنگێن وان سپینە یان ژی ڕەنگێن چەنگێن وان سپینە. ب شێوەیەکێ گشتی ژییێ وان ل ناڤا سروشتی (۱۰- ۱٥) سالانە و درێژترین ژییێ قەلەڕەشێ ل ناڤا سروشتی هاتییەتومارکرن (۲۳ سال و ۳ هەیڤ بوون) لێ د حالەتەکێ سەیردا هندەک قەلەڕەش ل باژێڕێ لەندەن ل سەر بورجێ لەندەن شیان پتر ژ (٤۰) سالان بژین. دژمنێ سەرەکی یێ قەلەڕەشێ بومە و هەتا نوکە ئەگەر نەدیارە کا بۆچی هەر دوو دژمنێن ئێکن، ئەگەر بومەک و قەلەڕەشەک ژنوی چەنگێن وان هاتبن و بۆ ئێکەم جار بفڕن و چاڤێن وان ب ئێک بکەڤن هەر دێ شەڕی کەن هەتا مرنێ. ئەگەر قەلەڕەشێ بڕیارا شەڕی دا هەتا دووماهیک هەناسە دێ شەڕی کەت و پاشڤە نازڤڕیت. بۆ نموونە ل دەمێ ئەو و بالندێ باز شەڕ دکەڤن، بالندێ باز شەڕی ل گەل وی ناکەت ب تنێ خوە بلند دکەت بەرەڤ ئاسمانی، ئەو دزانیت قەلەڕەشێ بەرگرییا کێمبوونا ئۆکسجینێ نینە لەوڕا بەرەڤ ئەسمانی دچیت داکو قەلەڕەش ل دووڤ وی بچیت، قەلەڕەش پاشڤە نازڤڕیت هەتا دووماهیک هەناسە ب دووڤ بازی دکەڤیت و ل دووماهییێ هەناسا وی کێم دبیت و دکەڤیت. قەلەڕەش ناهێلیت زارۆکێن وی ژ نک بچن، ئەوان ل نک خوە مەزن دکەت و حەز ژێ دکەت و نەڤییێن خوە ژی دبینیت. قەلەڕەش گەلەک حەز ژ پاراستن و زێدەبوونا نڤشێ خوە دکەت لەوڕا ژی ئەگەر قەلەڕەشەک نەخوەش بوو دهێتەکوشتن. مێیا قەلەڕەشێ ب تنێ ئێک جارێ د سالەکێدا هێکا دکەت. قەلەڕەش ب تنێ د دوو حالەتاندا هەڤژینەک دی دهینت. ل دەمێ هەڤژینا وی نەشێت چیچەلۆکان ژ هێکێ بینت دەر یان ل دەمێ هەڤژینا وی دمریت هەڤژینەک دی دهینیت داکو نڤشێ وی بەردەوام د زێدەبوونێدا بیت. قەلەڕەش دشێت هندەک ئامیران چێکەت داکو کاروبارێن خوە یێن ڕۆژانە پێ ڕێڤە ببەت. بۆ نموونە ئەو دشێت دارەک بچووک بینت و بچەمینت و گیانەوەرەکێ بچووک بێختێ و بکەت د ئاڤێدا و خوە ل هیڤییێ بگریت هەتا ماسی دکەڤیت وێ تەلها وی چێکری. هەروەسا وی شیانێن ژبەرکرنەکا بهێز هەیە، ئەو بەردەوام خوارنا خوە ڤەدشێریت ژبەر بالندێن دی لێ ئەگەر ئەو پارییەکێ نانی د ناڤ هزار داراندا ڤەشێریت مەحالە ئەو ژبیر بکەت کا ئەو نانە ل کیڤە ڤەشارتییە و ئەگەر بالندەیەک ب جهێ ڤەشارتنا خوارنا وی کەڤت ئەو دێ وی جهی گوهۆریت و ل جهەکێ دی ڤەشێرت. قەلەڕەش حەز ژ ڤەدیتنا تشتان دکەن، بۆ نموونە ئەگەر تە پاکیتەک کلینسان دانا بەر ئەو دێ ل دەستپێکێ ل دۆر وێ پاکیتێ زڤڕیت و باش تەماشە کەت و تێبینییا هەمی تشتان کەت، پاشی ئێک ب ئێک هەمی کلینسان هینت دەر دا بزانیت چ د ناڤ کارتۆنێدایە، ئەڤجا گەلەک نۆرمالە ل نک وی ئەگەر هات سەر ملێ تە و مژیلانکێن تە کێشان و پاشی چاڤێ تە هینادەر، ئەو هزر ناکەت وی زیان گەهاند تە بەلکو ئەو دێ هزر کەت وی تشتەکێ نوی ڤەدیت. قەلەڕەش گیانەوەرەکێ گەلەک بمێشکە ئەگەر ئەم پەرتووکەکا درێژ ژی ل سەر بنڤیسین هەر پێزانینێن ل سەر وی ب دویماهی ناهێن. هەر ئەو بوو یێ ڤەشارتنا مرییان نیشا مرۆڤان دای و گەلەک تشتێن دی ژی مرۆڤ ژ ڤی گیانەوەری فێر بووینە. ئەڤ گیانەوەرە خودان یاسایەکا گەلەک سەیرە و هەمی ژیانا وان ڕێکوپێکە و وان ژی دادوەر و یاسایێن خوە یێن هەین، هەر قەلەڕەشەکا ل دووڤ وان یاسایان نەچیت دێ هێتەسزادان.
