نڤیسین : ئەدیبا عزیز گولی
بێگومان ڕۆژا جیهانیا ژنان بوونەیەكا سالانەیە کوو د وێ ڕۆژێدا ئاهەنگ دگێڕن ژ بوو كچ و ژنان ل سەرانسەرێ جیهانێدا. ئەڤ ڕۆژە هەموو ساڵەک ل هەشتێ ئادارێ ب ڕێڤە دچیت و ئامانجا وێ هوشیار کرنا ژنانە ل دوور ڕولێ وان د کومەڵگەهی و جیهانێدا و هەروەسا بەرنگار بوون و هەولدانا خەباتا جێندەری یە. ئەڤ گوتارە دکاریت ڕووناهی بخەتە سەر دیروكا وێ ڕۆژێ وئامانج و ئەركێن ئەو ڕوداو و چالاکیێن ل ڤێ ڕۆژێدا ڕوی ددەن و گرنگیا وێ ب ئاهەنگێرانا ژنێ و کچان ل کومەلگەهی ددەت. هەروەسا دکاریت ئاماژە پێدانەك ب ئەوان پێشهات وپێشنیاران بدەین یێن کوو ل دوور كارێ و ئامانجێن ئافرەتان لسەرانسەری جیهانێدا چێدبن.
ڕۆژا جیهانیا ژنان د هەشتێ ئادارێ ب ڕێڤە دچت. ئەڤ ڕۆژە ل روێدانێن دیروكی و شورەشگێڕیدا سەرچاوە وەردگریت .ئەڤە ژی ڤەدگەڕێت بو دەورووبەرێ ساڵا 1910 دەمێ كوو ل کۆنفرانسا ژنان سوشیالست ل باژێڕێ “کۆپنهاگن ” پایتەختێ دانیمارک بڕیار هاتە دان کوو ئێدی سالانە ڕۆژەک ژ بوو ڕێزلێنان ل ژن ومافێن وێ بهێت تەرخان كرن .پشتی ڤێ ئوو د سالا 1911 ئیدی ئێکەمین سالڤەگەرا ڕۆژا جیهانی یا ئافرەتان ل وەلاتێن جوداجودا ب ڕێڤە دچیت تا نها.ب تێپەڕ بوونا دەم ئەڤ ڕۆژە بوو ب ڕویدانەك نێڤ دەولەتی، کوو ئیدی ئامانجا وێ ژ ب هێزکرنا ڕۆل پێگەهێ ژنان ل جڤاكیدا و بەرەنگاربوونا جوداکاریا ڕەگەزیدا خوە نیشان ددەت.
هەر ل وی دەمیدا ڕۆژا جیهانیا ژنان وەکوو دەلیڤەیەك ژ بوو ئاهەنگ گێڕان بو ژنان و کچان و هوشیارکرنا خەڵکی ل دوور پرسێن ژنان و ب هێز ئێخستنا پێگه هێ ژنان ڵ کومەلگەهی دا خوە نیشان دایە. ڕۆژا جیهانیا ژنان دەرفەت و دەلیڤەیەك گەلەک باشە بوو ئاهەنگ گێڕانێ ژ بوو كچ و ژن خانمێن جیهانێ و نەخاسمە خانمێن كوردستانێ،هەروەسا دکارین پێشنیارا ئەنجامدانا چالاکیێن جێواز و جودا جودا بدەین كوو ل ڤێرێدا چەند پیشنیازو دیتنان ژ بوو كوو ئاهەنگ گێڕانا تایبەت ب ڤێ ڕوژێ زێدەتر بگەهژت ئارمانجێن خوە.
ئەنجامدانا کوومبوون و کۆنفرانسان: لدوور بەر پرسیارەتیا ژنان و جوداکارییێن جێندەری دکاریت یارمەتیدەر و ئالیكار بت بو زێدەتر کرنا هشیاری و ب هێز كرنا پێگەهێ ژنان د كوومەلگەهیدا.
ڤەكرنا پێشەنگەھ و نمایش کرنا فیلمێن دیکۆمنتاری و بەڵگەنامەیی: تایبەت ب پرسگركێن ژنان دکارت کوو ئالیكار بت ل بلندكرنا هشیاریا گشتی و بەرەڤ پێشڤەبرنا هزر و بیران ئوو پێشکەفتن و پێشڤەچوون لدوورمافێن ژنان. ئەنجامدانا كار و چالاكییێن هونەری:كوو ب هونەر چاند و كلتورێن جڤاكی ڕە هاتینە گرێدان مینا نەمایش و تیاترێن سەر جادە و شەقامان و شانووگەری و چالاکیێن هونەری یێن گرێدایی ب ڤان كار و چالاكیان د سەنتەرێن تایبەت ب ژنان و ژ بوو ئاهەنگ گێڕانا ڤێ ڕوژێ ژ لایێ ژنێن خودان شیان و هونەرمەند كوو دكارن ڕەوشا ژنان بەرەڤ پێشڤە ببەن و ببنە مەكینەیا هزرمەندیا ژنان د جڤاكی و كومەلگەهی ڕێزگرتن ژ بوو مافێن ژن و هزر و بیرێن وان ببەن. ئەنجامدانا خولێن ڕاهێنانان و پەروەردە كرنان: سەبارەت ب مافێن ژن و خوە ئاگەهدارکرنا ژنان و بەرنگاربوونا وان ل هەولێن جێندەری و بابەتێن دیتر یێن پێدڤی ب ژنێن دکارێت ب زێدەکرنا زانیاری و هشیاری ل کومەلگەهیدا د ڤێ بوارێدا.
پشتگیری كرنا ڕێکخراو و سازییێن فێرخوازی و ڕێکخراوێن قازانج نەویستێن دکارن هەڤکاربن ل بەرەڤ پێشڤەبرنا ئامانجێن ئەوان سازی و ڕێکخراوێن خوبەخش یان ڕاگەهاندنا پشتەڤانییێ بوو وێ سازی و ڕێکخراوێن خێرخواز یێن کوو لدوور مافێن ژنێ چالاکیان دكەن ئوو ب ئەنجامدانا هەرئێکەک ل ڤان چالاکیان دکارن هەڤکار بن ل ئاهەنگ گێڕانێ ب بوونەیا ڕوژا ژنێ ، ئوو دكارن كوو پێگەهێ ئەوان ل کومەلگەهیدا ب هێز بکەن و بەرنگاربوونا هەولدانا نەمانا جێندری بدەن.
هەژی گوتنێیە کوو ئێکەم ئاهەنگا ڕۆژا ژنان ل سالا (1909) ل نیویورکا پایتەختێ ئەمریكا لبەر وێ مانگرتنا ئێکەتیا نێڤ دەولەتی یا کرێکارێن کارگەها جلوبەرگێن ژنان کوو سالەک بەری هاتبوو ئەنجام دان ب ڕێڤە چوو لبەر هندێ ژی هەشتێ ئادارێ ب ڕۆژا جیهانیا ژنان هاتیە دانان.
