ئیسماعیل عەلی
ڕەوشا ڕۆژئاڤایێ، پشتی کەڤتنا ڕژێما بنەماڵا دکتاتورییا ئەسەدییان، یا دهەڤرکییەکا سەختدا دەرباز دبیت. نەهێلانا دکتاتورەکێ ڕە و رەشالێن خۆ دهەرچار کوژیێن دوەلەتا سوریا دا برینە خواری، بێگومان ئێخستنا تنێ قۆرمێ دارا وێ ژبن ئەردی ڤە، بچ رەنگا کۆنترۆلێ لسەر رەهێن داپوشی دجەرگێ ئەردێ سوریێ دا ناکەن و ساڵێن درێژ دڤێن بۆ نەهێلانا کارتێکرنا ئایدۆلۆژیا وێ حکمرانیێ.
لەوا وەکۆ کوردێن مە یێن رۆژاڤا، دچارجوڤێن دەولەتا زۆلما پتر ژ نیڤ چاخەکی و نەدانپێدانا ناسنامەیا هەڤوەڵاتیێن کورد، وەل رەوشا کوردا کریە کۆ لهەمبەر هەڤکێشەیەکا ئالۆز دا سەرەدەریێ بکەن. لڤێرە، دڤێت سەروەرێن گەلێ کورد بشارەزایی بەرکێن یان بەیدەقێن یاریا شەترەنجێ بلڤینن ئەگەر ڤیان دیاریا سیاسیدا نەک سەربازیدا بسەرکەڤن. ئەگەر نا، بێ شەک، دوژمن دێ دمفادار بن و ئەو سیاسەت و هێز و پارتێن کوردی ژ بۆ ١٠ ساڵا و پتر هاتینە دامەزراندن، پشتی شورەشێن میللی هەر ژ ٢٠١١ێ دژی ئە بەششار ئەسەدی، دێ لاواز بن و نا مینن جهێ متمانەیێ بۆ گەلێ کورد. لەوا، تڤیا ئەو دیمەنین تێکدان و براکوژی و پەرژەوەندیێن تاکە کەسی و تاکە حیزبی ل لکوردستانا باشوور، پشتی دەڤەرا ئێمناهیێ ژلایێ وەڵاتێن رۆژاڤا هاتیە دانا بۆ پاراستنا گەلێ کورد ژ دکتاتوریەتا سەددامی لدەسپێکا ساڵێن نۆتا، هەردەم لبەرچاڤ بێنە وەرگرتن ژلایێ هێزێن مینا سوریا دیموکراتی، کە ئەمریکا پشتەڤانیا وان دکەت دژی رێکخستنێن تیرۆرا دەولەتا ئیسلامی یان حیزبا ئەکێتی دیموکراتا کوردی ئە لسەر بنەمایێ فیدرالیەتا سوریا هاتیە دانان ژ بۆ دەولەتەکا دیموکراتی یا تەعەددودی یا پەرلەمانی.
بەلێ یا ئەڤرو ژهەمیا گرنگتر ژی، دگەل ئێکگرتنا هێزێن سیاسیێن کوردی، پێتڤیە هێزەکا نێڤدەولی یا هەڤدژ هەبیت بۆ بەرەنگاری کرنا دوژمنێن گەلێ کورد، مینا رژێما تورکیا و هندەک دەولەتێن عەرەب ئەڤێن هەمی پیلانا نەهێلانا هەر تشتەکی دکەن بناڤێ کوردستانێ ژ بۆسەروەری و سەربخۆییا وێ. لێ ژبیرنەکەین، هەر دەمێ قەدەر سەرێ دەرزییەکێ ژی هێز و سەرکردەیێن سیاسیێن کوردی خۆ شاش بکەن، دێ ئێکسەر وەڵاتێن زلهێز بۆ پەرژەوەندێن خۆ دەستڤەکێشانێ ژ پرۆژەیێن خۆ د پەرژەوەندا کوردێن رۆژاڤا دا کەن. لەوا، لبیرا مەیە، لساڵا ٢٠١٨ێ، کا چەوا ئەمریکا بسەرکردایەتیا ترامپی ژ نشکەکێڤە هێزێن خۆ یێن لەشکەری ژ دەڤەرێن کوردیێن سوریا ڤەکێشاین و گورەپان بۆ لەشکەرێ تورکیا هێلای هێرشێ لسەر عفرین و دەڤەرێن دیێن کوردا بکەت. ببەهانەیا کۆ تورکیا ماف هەیە شەرێ تیرۆرێ بکەت وبەرەڤانیێ ژ سنوورێن خۆ بکەت. یا هەژی ئاماژە پێدانێ ئەوە، کۆ کورد خۆ دویر بێخن ژلایەنێن ب تیرۆرێ هاتینە تومەتبارکرن ژلایێ نێڤدەلی و بسیاسەت و دویری کریارێن توند و تیژی سەردەریێ دگەل هەڵویستێن نۆکە بکەن، نەخاسمە ئەڤرو سوریا کەتیە هەمبەر پێلێن سێ بەرەیێن ئایدیۆلۆژیێن جودا، هێزێن تورکیا، ئیسراییلێ و یێن دەسهەڵاتا حۆکمرانیا دەمکی یا تەحریر ئەل-شام بسەروکاتیا جولانی. لەوا، دڤی کاودانێ ئەڤرو لوەڵاتێ سوریا هاتیە رویدان، لبەری هەر بزاڤەکێ دڤێت هەمی هێز و پارتێن سیاسیێن کوردستانی برێزێن خۆ د ئێکگرتی بن و ئێک گوتارا سیاسییا ئاشتەوایی هەبیت لهەمبەر ژمارەیەکا بەرەیێن هەڤدژ ئەڤروکە پێکوڵا نەهێلانا پلانێن ئازادیا سیادا کودستانێ دکەن. دگەل ڤێ، دڤێت گفتوگۆ و سەرەدەریێن قەبولکرنا هەڤدو دناڤ ماڵا کوردی دا بهێز تر بیت و هەرێما کوردستانێ ژی پشتەڤانێن برایێن خو یێن رۆژاڤا بن دهەر کاودانەکێ سەختدا. بهەر حالێ بیت، کەفتنا رژێما بەششار ئەسەدی باشترین دەلیڤەیە، نەک تنێ بۆ کوردێن رۆژاڤای، بەلکی بۆ هەمی کوردستانا مەزن، ئەگەرکورد ناڤماڵا خۆ رێکبێخن و ژبۆ پەرژەوەندیا تەڤ گەلێ کورد و کوردستانێ کاربکەن. دگەل ڤێژی، هێز و سەرکردێن سیاسیێن کورد بشێن دوست و دوژمنێن خۆیێن گەلێ کورد ژێک مۆخلبکەن.
