هۆزان وێژه‌یێ گه‌لانه و په‌یامه‌كا پیرۆزه و ژێده‌رێ زمانی یه
دیدار: هه‌لز عه‌لی سه‌لیم
عبدالكریم عبدالقادر سلیم، ده‌كانی / مزویری/ ل ساڵا ١٩٧٨ل گوندێ شۆش ل باژێرێ ئاكرێ ل ده‌ڤه‌را زێباریا هاتیه سه‌ر دونیایێ، ژبه‌ر داخباریا وی بۆ خه‌لك و خاكا ڤی گوندی ناڤێ خویێ شعری كریه *شوشی*
ته كه‌نگی ده‌ست ب نڤیسینا هۆزانێ كریه و هه‌تا نۆكه ته چه‌ند به‌رهه‌م هه‌نه؟
من ل ساڵا ١٩٩٨ده‌ست ب نڤیسینا هه‌لبه‌ستێ كر و هه‌تا نۆكه من چ به‌رهه‌مێن چاپكری نینه ژبلی نێزیكی ٨٠ هه‌لبه‌ستا د پێنج به‌رگێن چڤاتا هه‌لبه‌ستان بۆ شوڤه‌كرنا بابه‌تان دا هاتینه چاپ كرن، به‌لێ نوكه دیوانا من یا نه‌خری بناڤێ “شۆشی و ڤیان” یالبن ڕاستكڤه‌كرنا ڕێزمانی ڤه و لدیفدا “شۆشی ژیان” به‌رهه‌مێ وێ یێ حازره بۆ چاپێ.
بۆچی ته نڤیسینا هه‌لبه‌ستێ هه‌لبژارت و چ تایبه‌تمه‌ندی لده‌ڤ ته هه‌نه؟
ل ساڵا ١٩٩١ ئه‌ز ل خاندنا قوتابخانێ ڤه‌قه‌تیام و كارێ مالداریێ لسه‌ر ملێت من گران بۆ هه‌تا وی ڕاده‌ی كۆ مه شه‌ڤ وڕۆژ تێكهه‌لكرن هه‌تا من ژیانا خۆ پێ هاتیه‌ڤه پاشی و ل سالا ١٩٩٧ێ من ڤیا خۆ دناڤا خویندنێ دا ببینم له‌وا من هزرا خۆ د شیانێن مێژیێ خۆ كر و دیسان ده‌لیڤه‌یێن به‌رده‌ست ئه‌ڤ كاره ژ هه‌میا به‌رده‌ستتر بۆ، دیسان باپیرێ من “سه‌لیمخان” ئێك بۆ ژ حه‌ژێكه‌رێن شعرێ بۆ و زور جارا بۆ من دگوتن، له‌وا من سه‌نگ و سه‌لیقه ژێ وه‌رگرتن و بۆنه ئه‌گه‌ر كۆ ڤی كاری بكه‌م.
نڤیسینا هۆزانێ پێتڤی ب هه‌ستان دكه‌ت یان بتنێ ده‌ربڕینه؟
هه‌لبه‌ست وه‌كۆ كێش و سه‌روا ب زیره‌كی و شاره‌زایا هه‌لبه‌ستڤانی چێدبیت لێ ناڤه‌ڕوكا وێ بیگۆمان ب هه‌ستا پڕ تام و زه‌نگین دبیت، له‌وا یافه‌ره هۆزانڤانی ئه‌ڤ وه‌سفه‌ته هه‌بن هه‌تا بشێت هه‌لبه‌ستێ بنڤیسیت
كیش ڕه‌نگێ هۆزانێ د نڤیسی و بۆچی؟
ئه‌ز هۆزانا “ڕه‌سه‌ن” دنڤیسم ئه‌وا كۆ دبێژنێ كلاسیك، چونكی ئه‌گه‌ر هۆزانه لازمه یا ب كێش وه‌سه‌روا بیت هه‌تا ببیته هۆزان و ئه‌ڤا نۆكه دبێژنێ ئازاد بدیتنا من ناڤێ هوزانێ نینه و دڤێت ناڤه‌كێ دی بۆ دانن .
تۆ ئه‌ده‌بیاتا كوردی چه‌وا دبینی و ب تایبه‌تی نۆكه؟
ئه‌ز نابینم كۆ یا خراب بیت لێ ڕه‌نگه گێله‌شۆكه‌ك یا پێڤه دیاره ئه‌و ژی ئه‌ز دكه‌مه ئه‌گه‌رێ هندێ كو مه چ سه‌رپه‌رشت و خه‌مخور نینه كۆ هنده‌ك یاسا وڕێسایێن باش و جێگیر بو دانن له‌وا یائازاده و ئازادیێ ژی دڤێت سنۆرێت خۆ هه‌بن ؟
چ جوداهی دناڤبه‌را هه‌لبه‌ستا ئازاد و یا كلاسیكدا دبینی و تۆ خو لكیڤه دبینی؟
هه‌لبه‌ستا كلاسیك جیاوازیه‌كا ئێكجارا مه‌زن یاهه‌ی دگه‌ل هه‌لبه‌ستا ئازاد هه‌لبه‌ستا كلاسیك پێدڤیه هه‌لبه‌ستڤان گه‌له‌ك مه‌عنایێ دناڤبه‌را كێش و سه‌روایه‌كێ دا كۆم بكه‌ت هه‌لبه‌ستا ئازاد دڤێت شاعر گه‌له‌ك په‌یڤا لسه‌ر مه‌عنایه‌كا سنوردار كۆم بكه‌ت، له‌وا ئه‌ز خو دناڤا هه‌لبه‌ستا ئازادا نابینم چونكێ ئه‌و ب هه‌ست و هزره‌كا جیاوازتر تێته دانان ..
ته به‌رهه‌مێن نوی هه‌نه یان نه؟
بێگوما من یێت هه‌ین دیوانا شۆشی وڤیان یا پێكهاتیه ب٤٥٠ لاپه‌ڕا كۆ یا دبن ڕێنڤیسێ دا هێشتا نه‌گه‌هشتیه ده‌ستێ خوینه‌رێ و دیسان “شۆشی و ڤیان” ژێ كێمتر نینه ئه‌و یا لبه‌ر ده‌ستێ مه و به‌رهه‌مێ وێ یێ حازره.
ته خه‌لات هه‌نه و لكیڤه وه‌رگرتینه؟
نه‌خێر، من چ خه‌لات وه‌رنه‌گرتینه و من پێخوش نینه چ خه‌لات بمن بێنه‌دان ئه‌گه‌ر كۆمه‌كا ڕه‌وشه‌نبیر و لێزانێن بوارێ هۆنه‌ری به‌رهه‌م و كارێ من نه هه‌لسه‌نگینن ب ڕه‌نگه‌كێ تازه وڕێك وپێك.
تۆ دبینی هه‌لبه‌ستێ خوینده‌ڤانێ خۆ هه‌بیت ب تایبه‌تی یێ كلاسیك ؟
ئه‌ز دبینم خوینده‌ڤان ب هه‌می ڕه‌نگا یێ كێم بۆی نه‌به‌س یێ هه‌لبه‌ستێ، یا بوویه ئێشه‌كا مه‌زن و گه‌هشتیه مه،به‌لێ ئه‌گه‌ر به‌رهه‌مێ مه یێ باش بیت ڕه‌نگه ڕۆژه‌كێ ژ ڕۆژان خودانه‌ك ژێ په‌یدا ببیت ئه‌گه‌ر نه بلا یێ وه‌سا بیت كۆ ڕه‌خنه‌گر لێ زێده نه‌بن.
ته چ هه‌یه بۆ هۆزانڤانێ گه‌نج بێژی؟
ئه‌ز دبێژمه وان هوزانێ ب كێمی تێنه‌گه‌هن هوزان وێژه‌یێ گه‌لانه په‌یامه‌كا پیروزه كاكلوكا هونه‌ری یه و ژێده‌رێ زمانی یه و هنێرا ڕه‌وشه‌نیرایه و ده‌ربڕینا هه‌ست و سوزا ئاشقایه و هه‌لما گه‌رماتیا دلێت سۆتییه و په‌یڤا ده‌ڤێن ڕه‌وانبێژایه، هنگ و خودێ بێ قیمه‌ت نه‌كه‌ن
ته چ په‌یام هه‌یه ب گه‌هینی؟
په‌یامان بۆ هه‌می ئه‌و كه‌سێن كۆ ڤی بابه‌تی دخوینن ئه‌و په‌یڤێن مه گوتی ده‌ربڕینه ژ بۆچۆنێت شۆشی ڕه‌نگه هنده‌ك پێ دلگران ببن، ئه‌ز داخازا لێبورینێ ژێ دكه‌م، دیسان گه‌له‌ك هه‌ڤالا چاڤێ وان یێ ل دیوانا “شۆشی ڤیان”، بڕاستی گیرو بۆ هه‌ر داخازا لێبورینێ دكه‌م،، سوپاسیه‌كا بێ سنۆر ئاراسته ڕۆژناما پێنگاڤ دكه‌م بۆ ڤێ چاڤپێكه‌فتنێ و پسیارێن وان یێن زێده ب سه‌نگ هیڤیا من ئه‌وه كۆ خوینده‌ڤان ساته‌كێ خۆش دگه‌ل ببه‌نه سه‌ر و سڵاڤ وڕێزێن شۆشی بۆ هه‌می كوردێن جیهانێ.
پارچه هه‌لبه‌ستا من دیاری یه بۆ خوانده‌ڤانێن هێژا:
ئه‌ی وه‌ڵاتێ من
ئه‌ی وه‌ڵلات ئه‌ز گۆری ئاخ و كانی و ڕویبارێت ته بم
ب ڕح و جان هــه‌ر فـیدامه تـــا لڤــێ ژینـــێ هــه‌بم
تـــۆ هــــه‌ڤلێرو مـــهابادی تـــۆ قـــامشلــۆ و ئامـه‌دی
تا كۆ خوین جانێ من مابـی دێ بـۆ ته پێشمـه‌رگه بم
ڕۆح ژ بــۆته بــێ بهایه ب مـــه‌رگێ خــــۆ حـــــازرم
خاك پارێــزم ل ســه‌ر شــاخا وه‌ك ڕوبادی دێ قـه‌بم
ئــه‌ز كــوردم نفشێ كـاوامـه سوزدارێ وارێ خــۆمـه
سویند ب گۆڕا ته‌ڤ شه‌هیدا دێ لسه‌ر سۆزا خـوه‌بم
بــه‌رز و پیروز دێ ب ڕێكـــه‌م په‌یره‌وێ كـــورداتییێ
مـــزگه‌فت و قـــوبه و كـــه‌نیسا دێ ژ بۆی دێـوانه‌بم
ئـــه‌و ڕێبازا مـــوسته‌فـــایه یا حــه‌فید و قــازی یــه
یـــێ شـــانازم هـــه‌تا بمـــرم كـۆ خــولام و كــۆله بم
ئاری مـــه و دوژمــن بـــه‌زینم دل پیـــلامـــه نابـه‌زم
ئه‌ز نه تـوركم ئه‌ز نه فــورسم نه‌بـێ ئوول و عـاره‌بم
من مـــرن ئازادی خــۆشه من نه‌ڤێت سه‌د ساڵ بژیم
بــێ بــوهـــایه ئــه‌و ژییانا ژێـــر ده‌ستی بێگـــانه بم
هــه‌ر دێ ئاخــا ته ڤــه‌ژینم وارگــه‌هــێ كــالێت مـنه
شـــه‌ڤ و ڕۆژ ل نـــاڤ جنینا دێ جـــوتیار و پالـه‌بم
بخـــوینن پــه‌یڤ و هــه‌لبه‌ستا زمانحالـێ شۆشی یه
وه‌عـــده بیت بــۆ كـوردستانێ هه‌ر بلبل هـه‌ستانه‌بم
٢٨/٦/٢٠٢٤/دهوك
