كهمال یاسین ڕێكانی
ب ڕاستی خواندن هونهر و حهزه و ب مهزنترین سهدهمێ فێربوونێ دهێته دانان، چونكی مرۆڤ ب ڕێكا خواندنێ دێ ژ كهسێن دیتر هێته جوداكرن و ههر وهسان دێ گههیته گهنجینێن زانستی و پلهیێن ڕهوشهنبیری و دهستكهفتیێن ماددی و مهعنهوی ژی، ئهڤجا خواندن بۆ مێشكێ مرۆڤی زۆرا پێدڤییه داكو ژ دهردێ نهزانین و نهفامیێ رزگار ببیت و بگههیته كاروانێ زانست و زانیاری و ڕهوشهنگهریێ و بهها و سهنگا خۆ ل ناڤ جڤاكی ههبیت و دیسا ڕێز دێ لێ هێته گرتن و ل ئاییندهیدا ژی دێ بهختهوهر بیت، ههروهسا دێ بیته ههژمارهكا دیار و بهرچاڤ د ناڤ جڤاكا خۆ دا.
بلا ئهم ژبیرنهكهین ژی كۆ ئێكهم ئایهتا پیرۆز كۆ بۆ پێغهمبهرێ مه محهممهد سلاڤ لێ بن هاتییه خوارێ ئایهتا(ٳقرٲ)بوو ئانكۆ (بخوینه)، و بڕاستی ئهڤه ژی بهلگهیه ل سهر گرنگی و بههایێ خواندنێ د جڤاكی دا … كو خواندن چهكهكێ كارتێكهره بۆ پێشكهڤتن و سهركهفتنێ و خۆشیێ و تامێ و ئارامیێ ددهته خواندهڤانی و هزرا وی گهش و بهرفرهھ دكهت و بناغه و ڕێنیشاندهره بۆ دهستڤهئینانا ئارمانجان و مرۆڤی دوور دكهت ژ خهموكی و دوو دلیێ و ئاریشهیێن خێزان و جڤاكی ژی.
دبێژن جارهكێ ژ (ڤولتهر)ێ فهرهنسی پرسیار هاته كرن (كی دێ بیته پێشهنگ و سهركێشێ مرۆڤایهتیێ و دێ جیهانێ ب رێڤهبهت؟ وی بهرسڤ دا و گۆت: ئهوێن دزانن چهوا ڤهخوینن).
و نوكه ژی دێ بهرهف قازانج و مفایێن خواندنێ ڤه چین و ب چهند خالان دێ مفایێن خواندنێ دیاركهین ئهو ژی ئهڤهنه: (خواندن جوانترو باشترین رێبازه بۆ خواندهواربوونێ، ڕهوشهنبیریا ههر كهسهكێ بهرفرهھ دكهت، مرۆڤی فێری ڕهوانبێژیێ دكهت، دهرفهتهكا زێرینه كو مرۆڤی بهرهف جوانیێ و كهمالێ دبهت، باشترین خوارنه بۆ مێشكێ مرۆڤی، مرۆڤی ژ چارچوڤێ شهرمینیێ رزگار دكهت و دكهته كهسهكێ جڤاكی، هاریكارهكه بۆ گوهداریكرنێ، مرۆڤی فێری دیدارو دانوستاندنێ دكهت، بۆ مرۆڤی باوهری ب خوبوونێ چێدكهت، ڕێكا خواندنێ مرۆڤ فێری ئاخفتنێ دبیت، ههروهسا خواندن مینا پهنجهرهكێ یه بۆ دیتنا سهربۆرو ڕهوشهنبیریا مللهتێن دیتر ل جیهانێ، … هتد).
ئهڤجا بلا خواندنا مه دهمێ وێ یێ دیار بیت و یا ب پلان و بهرنامه بیت و ل جههكێ گونجای و هێمن بیت و لهزو بهز نهخوینین و خواندنا مه یا ب ئارمانج بیت و مفا ژێ بهێته وهرگرتن و ههر وهسان ببیته بهشهكا گرنگ دژیانا مه دا و ئهڤ پارچه هۆزانه ژی ل دۆر گرنگیا خواندنێ بۆ مرۆڤی و جڤاكی:
هــنـــدی بشێن ههر بخوینن
تـــوڤـــێ زانســـتـــێ بچینن
مێشكــی ئاڤدهن ب خواندنێ
دا سـهركــهفن ل نـــاڤ دنێ
جهگهر كهمال